হৰিয়ঙ্ক বংশ মগধৰ শাসনভাৰত থকা কালত ৰাজধানী (Capital ) আছিল - ৰাজগিৰ ( Rajgirh ) পিছত ইয়াক পাটলিপুত্ৰলৈ ( Pataliputra ) স্থানান্তৰ কৰা হয় ।
ইয়াত ৰজা কেন্দ্ৰিক শাসন ব্যৱস্থা আছিল ।
-> বৌদ্ধ গ্ৰন্থত উল্লেখ থকা মতে ইয়াৰ গাঁও সভাৰ (Village Assembly ) মুৰব্বী আছিল - গ্ৰামক (Gramaka) আকৌ সামৰিক (Military), ন্যায় (Judiciary) আৰু কাৰ্যপালিকাৰ (Executive) বাবে আছিল - মহামাত্ৰ ( Mahamatra )
বিম্বিসাৰ ( Bimbisara )
-> জৈন ইতিহাসত তেঁওৰ নাম শ্ৰেণীক (Shrenika ) বুলি উল্লেখ আছে ।-> বিম্বিসাৰ আছিল ভাট্টিয়া ( Bhattiya ) ৰ পুত্ৰ ।
-> প্ৰথম ৰাজধানী - Girivraja [ ৰাজগৃহ ( Rajgirha) ]
-> বিম্বিসাৰে অংগ ( Anga ) মহাজনপদৰ ৰজা ব্ৰহ্মদত্ত (Brahmadutta ) ক পৰাস্ত কৰে আৰু অংগৰ ওপৰত অধিকাৰ সাব্যস্ত কৰে ।
-> অজাতশত্ৰু (Ajatasatru) ক চম্পা ( Champa ) ৰ গৱৰ্নৰ ( Governor ) নিযুক্ত কৰে ।
-> বিম্বিসাৰেই প্ৰথম ৰজা যাৰ লগত স্থায়ী সেনা আছিল ।
-> বিম্বিসাৰে ওচৰৰ ৰাজ্য সমূহৰ সৈতে দ্বিপাক্ষিক (Bilateral ) সম্পৰ্ক উন্নীতকৰণত গুৰুত্ব দিছিল ।
-> এবাৰ অৱন্তিৰ ( Avanti ) ৰজা জণ্ডিচত ( jaundice ) আক্ৰান্ত হোৱাত বিম্বিসাৰে তেঁওৰ ডাক্তৰ জীৱক (Jivaka) ক তেঁওৰ চিকিৎসা কৰিব পঠায় । আকৌ গান্ধাৰ (Gandhar ) ৰজাই তেঁওলৈ এবাৰ দূত পঠাইছিল ।
-> বিম্বিসাৰৰ 3 জনী পত্নী -
1. কোশল দেৱী ( Kosala Devi ) : কোশলৰ ৰজাৰ ছোৱালী আৰু প্ৰসেনজিতৰ ভগ্নী ( Sister )
2. চেলেনা ( Chellana ) : বৈশালীৰ ( Vaishali ) লিচাভি ( Lichchavi ) ৰ মুৰব্বী চেতক ( Chetaka ) জীয়াৰী (daughter)
3. খেমা ( Khema ) : পঞ্জাৱ ( Punjab ) আৰু মোদ্ৰাৰ ( Modra ) ৰজাৰ জীয়ৰী
বিম্বিসাৰক তেঁওৰ পুত্ৰ অজাতশত্ৰু ( Ajatshatru ) ৱে বন্দী কৰিছিল । তাতেই তেঁওৰ মৃত্যু হয় ।
অজাতশত্ৰু ( Ajatasatru ) [ 492 BC - 460 BC ]
-> তেঁও আছিল বিম্বিসাৰ (Bimbisara) আৰু চেলানাৰ (Chellana) সন্তান ।
-> 483 BC ত ৰাজগিৰ ( Rajgirha ) ত তেঁও প্ৰথম বৌদ্ধ পৰিষদ ( First Buddhist Council ) আয়োজন কৰে ।
-> তেঁও কোশল ( Kosala ) আৰু বৈশালী ( Vaishali ) ৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ জয় কৰে ।
-> অজাতশত্ৰুৱে দুবিধ যুদ্ধাস্ত্ৰৰ আৱিস্কাৰ কৰে -
1. মহাশিলাকান্তক ( Mahashilakantak ) : শত্ৰুপক্ষলৈ শিল নিক্ষেপণ কৰা সজুলি
2. ৰথমুসল ( Rathamusala ) : পাংখা ( Blade ) সংযুক্ত ৰথ ( Chariot )
-> অজাতশত্ৰু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ উপাসক আছিল ।
-> বুদ্ধ (Buddha) আৰু মহাবীৰৰ (Mahavira) তেঁওৰ সময়তে নিৰ্বাণ ( Nirvan ) হৈছিল ।
উদায়িণ ( Udayin ) :
-> উদায়িণ হ'ল অজাতশত্ৰুৰ (Ajatshatru) পুত্ৰ ।-> তেঁও মগধৰ ৰাজধানী পাটলীপুত্ৰলৈ ( Pataliputra ) লৈ স্থানান্তৰিত কৰে ।
-> অৱন্তিৰ ৰজা পলকক (Palaka) তেঁও বহুবাৰ পৰাস্ত কৰে । কিন্তু সময়ত পলকৰ হাততে উদায়িণৰ মৃত্যু হয় ।
উদায়িণৰ পিছত শাসনৰ গাদীত বহা 3 জন Ruler আছিল -
1. অনিৰুদ্ধ ( Aniruddha )
2. মণ্ড( Manda )
3. নাগদশক ( Nagadasaka )
0 Comments