Anglo - Burmese war of 1884 and Treaty Of Yandaboo - বৃটিছ মানৰ যুদ্ধ - ইয়াণ্ডাবু সন্ধি

 

মানৰ অসম শাসনকাল (Burmese rule in Assam) : 1821-1824

-> মানৰ শাসনৰ সময়ছোৱাত অসমবাসী যথেষ্ট অত্যাচাৰৰ সন্মুখীন হৈছিল । সেই সময়ত অসমৰ বাট-পথ তেজেৰে ৰাঙলী হৈ গৈছিল , থায়ে থায়ে মৃতকৰ দম লাগি গৈছিল , কিছুমান অসমীয়াক বন্দী কৰি নিজ দেশলৈ লৈ গৈছিল ।

-> তেনে সময়তে বৃটিছ সকল অসমত উপস্থিত হৈ মানৰ অত্যাচাৰৰ পৰা অসমবাসীক ৰক্ষা কৰে । সেয়ে অসমৰ লোক সকল বৃটিছৰ প্ৰতি কৃতজ্ঞ হৈ ৰয় ।

বৃটিছ আৰু মানৰ প্ৰথম যুদ্ধ (First Anglo-Burmese war) : 1824-1826

-> 1823 ত ডেভিদ স্কট (David Scot)ক উত্তৰ পূৱ সীমান্ত (North Eastern frontier)ৰ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল নিযুক্ত কৰা হয় ।
-> বৃটিছে তেঁওলোকৰ অধীনত থকা বংগৰ অঞ্চল সমূহতো মানে আক্ৰমণ চলাব পাৰে বুলি শংকিত হৈ মান সকলক অসমতে বাধা দিয়াৰ যো-জা কৰে ।
-> ডেভিদ স্কটে অসমত মানৰ অত্যাচাৰৰ সকলো প্ৰতিবেদন বৃটিছ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেললৈ (Governor General) প্ৰেৰণ কৰি আছিল ।
-> 1824 ত বৃটিছ সকলে মানৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ ঘোষণা কৰে ।
-> 1826 ত মান সকলে বৃটিছৰ বিৰুদ্ধে পৰাজয় স্বীকাৰ কৰিব বাধ্য হয় ।
-> 1826 ত মানৰ ৰজা বা-জি-দ্বা (Ba-Gyi-Dwa) আৰু বৃটিছ সকলৰ মাজত এক সন্ধি হয় যাক আমি ইয়াণ্ডাবু সন্ধি (Treaty of Yandaboo) বুলি জানো ।
-> সেই সময়ত বৃটিছ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল আছিল - লৰ্ড আৰ্মহাৰ্ষ্ট (Lord Armherst)

ইয়াণ্ডাবু সন্ধি (Treaty of Yandaboo) :

-> 24 ফেব্ৰুৱাৰী (February) ,1826 ত এই সন্ধিখন স্বাক্ষৰিত হয় ।

-> ইয়াণ্ডাবু সন্ধি অনুসৰি তেতিয়াৰ পৰা অসমৰ লগতে কাছাৰ (Chachar) আৰু জয়ন্তীয়া (Jayantiya)  ৰাজ্য দুখনৰ শাসনৰ দ্বায়িত্ব মানৰ হাতত নাথাকিব ।

-> ইয়াণ্ডাবু সন্ধিত উল্লেখ আছে যে মনিপুৰৰ শাসনভাৰ মানৰ হাতৰ পৰা ৰজা গম্ভীৰ সিং (Gambhir Singh)ৰ হাতলৈ যায় ।

-> প্ৰথম মান আৰু বৃটিছৰ যু্দ্ধৰ আগতেই বৃটিছ সকলে কাছাৰ আৰু জয়ন্তীয়া সকলৰ লগত চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰি থৈছিল । এই চুক্তিমতে কাছাৰ আৰু জয়ন্তীয়া ৰাজ্য দুখনে বৃটিছৰ সুৰক্ষাত থকিব । বৃটিছেও জয়ন্তীয়া ৰাজ্যৰ ৰজা ৰাম সিং (Ram Singh) আৰু কাছাৰ ৰাজ্যৰ ৰজা গোবিন্দ সিং (Govind Singh) বুলি মানি লৈছিল ।

-> কিন্তু অসমৰ পৰৱৰ্ত্তী শাসক কোন হ'ব তাৰ বিষয়ে ইয়াণ্ডাবু সন্ধিত কোনো প্ৰত্যক্ষ উল্লেখ নাই ।

-> অসমৰ অৰ্থনৈতিক লাভান্বিতাৰ সম্ভাৱনা দেখি বৃটিছে অসমক নিজৰ অধীন কৰাৰ মন মেলে ।

-> ডেভিদ স্কটে প্ৰথম অসমৰ শাসন পুনৰ আহোমৰ হাতত অৰ্পণ কৰি অসমক পৰোক্ষভাৱে নিজৰ দখলত ৰখাৰ পৰিকল্পনা কৰি বৃটিছ চৰকাৰলৈ এক প্ৰতিবেদন লিখে যদিও বৃটিছ সকলে ইয়াক অগ্ৰাহ্য কৰে ।

-> বৃটিছে অসমত প্ৰত্যক্ষভাৱে শাসন চলাব বিছ‍ৰিছিল ।

-> বৃটিছে প্ৰথম 1828 ৰ মাৰ্চ (March) মাহত নামনি অসমকে ধৰি বিশ্বনাথ (Bishwanath)লৈ নিজৰ অধীনত লয় ।